Propos recueillis par Abdoulaye Diouma Bah.
Lors des élections communales belges, les citoyens étrangers peuvent voter, à condition de remplir certains critères. Malgré leur droit au vote, ces personnes font face à de nombreuses difficultés allant du manque d’informations à la complexité du système politique belge. Afin d’obtenir quelques éclaircissements sur cette question, un volontaire de Magma a rencontré Alexandra, accompagnatrice à la Maison Babel, une ASBL qui accompagne des MENA (mineurs étrangers non accompagnés) « vers une vie indépendante ».
Bonjour Alexandra. Pouvez-vous vous présenter ?
Je suis Alexandra, je travaille à la Maison Babel, plus spécifiquement je m’occupe de l’espace Babel’Air qui est une permanence sociale où on essaye d’accompagner du mieux qu’on peut des anciens MENA.
Récemment, vous avez organisé une activité qui avait pour objet de pousser les jeunes à participer aux élections communales qui arrivent, parlez-nous en ?
L’ objectif était de les informer qu’ils avaient la possibilité de s’inscrire et de voter. Moi-même je n’étais pas informée qu’après 5 ans de résidence légale et ininterrompue, on pouvait voter aux élections communales. Et donc, malheureusement, la majorité des jeunes n’étaient pas informés que c’était possible. Nous avons alors organisé une séance d’informations pour expliquer l’importance de s’impliquer dans ces élections, et les différentes procédures à suivre pour pouvoir y participer.
Selon vous, en tant qu’accompagnatrice sociale, où et comment peut-on obtenir ces informations ?
Où, c’est une bonne question. Nous, on était informés par le biais des associations aux droits des étrangers. Pour les procédures, c’est soit faire des démarches à la commune pour les informer de notre volonté d’être inscrits comme électeurs, ou alors en ligne. Mais nous avons aussi beaucoup de jeunes qui souffrent de la fracture numérique. Lors de notre séance, d’informations, on avait proposé aux jeunes de les aider pour leur inscription en ligne. Malheureusement, il n’y a qu’un seul jeune qui est revenu vers moi pour s’inscrire.
Qu’est-ce qui pourrait expliquer la réticence de ces jeunes étrangers à s’impliquer dans la vie politique?
Je n’ai pas envie de prêter des intentions, mais je pense que c’est par peur d’être dépassé par la complexité du système politique belge; le fait aussi qu’après s’être inscrit, on ne peut plus revenir sur sa décision ou peut-être un sentiment d’illégitimité. En tout cas, c’est très difficile de répondre à cette question si on n’est pas concerné.
Pour terminer, qu’est-ce qui pourrait être mis en place afin de favoriser l’implication de ces personnes dans la vie politique belge ?
Je pense qu’il faut d’abord leur expliquer l’importance des différentes missions des communes, par exemple, la ligne politique d’une commune qui peut avoir une influence assez forte sur les aides à l’intégration qui peuvent être accordées, ou non, dans un CPAS. Visibiliser ou informer sur la vie politique pour les reconnecter. Parce que, qu’il s’agisse de ces jeunes ou d’une partie de la population, beaucoup estiment que la politique n’a pas réellement d’impact sur leurs vies ou alors ils se disent que voter ou pas, cela ne changera rien. Ce n’est peut-être pas complètement faux, mais pas complètement vrai non plus. Il faut essayer d’apporter une nuance à cela.
Stemrecht voor buitenlanders in België: "Zelf wist ik niet dat ik mocht stemmen!"
Verzamelde uitspraken door Abdoulaye Diouma Bah.
Bij de Belgische gemeenteraadsverkiezingen kunnen buitenlandse burgers stemmen, op voorwaarde dat ze aan bepaalde criteria voldoen. Ondanks hun stemrecht worden deze mensen geconfronteerd met tal van uitdagingen, van gebrek aan informatie tot de complexiteit van het Belgische politieke systeem. Om meer duidelijkheid te krijgen over dit onderwerp, sprak een vrijwilliger van Magma met Alexandra, begeleidster bij Maison Babel, een vzw die niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) ondersteunt op weg naar een zelfstandig leven.
Hallo Alexandra. Kunt u zich voorstellen?
Ik ben Alexandra en werk bij Maison Babel. Specifiek ben ik verantwoordelijk voor Babel’Air, een sociaal inloopcentrum waar we ex-NBMV’s zo goed mogelijk proberen te ondersteunen.
Onlangs organiseerde u een activiteit om jongeren aan te moedigen deel te nemen aan de komende gemeenteraadsverkiezingen. Kunt u daar iets meer over vertellen?
Het doel was om hen te informeren dat ze zich konden inschrijven en mochten stemmen. Zelf wist ik ook niet dat je na 5 jaar legaal en ononderbroken verblijf stemrecht hebt bij de gemeenteraadsverkiezingen. Helaas wist de meerderheid van de jongeren niet dat dit mogelijk was. We hebben daarom een informatiesessie georganiseerd om het belang van deelname aan deze verkiezingen te benadrukken en de verschillende procedures uit te leggen die ze daarvoor moeten volgen.
Volgens u, als sociale begeleidster, waar en hoe kan men deze informatie verkrijgen?
Waar, dat is een goede vraag. Wij werden geïnformeerd via organisaties die opkomen voor de rechten van vreemdelingen. Wat de procedures betreft, kun je naar de gemeente gaan om hen op de hoogte te brengen van je wens om als kiezer ingeschreven te worden, of het online regelen. Maar veel van onze jongeren hebben last van de digitale kloof. Tijdens onze infosessie boden we de jongeren aan om hen te helpen bij hun online inschrijving. Helaas kwam er maar één jongere terug om zich te registreren.
Wat zou de terughoudendheid van deze jonge vreemdelingen kunnen verklaren om zich te betrekken bij het politieke leven?
Ik wil niet invullen, maar ik denk dat het te maken heeft met de angst om overweldigd te worden door de complexiteit van het Belgische politieke systeem. Ook het feit dat je, eenmaal ingeschreven, je beslissing niet meer kunt terugdraaien, of misschien een gevoel van onrechtmatigheid. Het is in elk geval moeilijk om die vraag te beantwoorden als je er zelf niet mee te maken hebt.
Tot slot, wat zou er kunnen worden gedaan om de betrokkenheid van deze mensen bij het Belgische politieke leven te bevorderen?
Ik denk dat we eerst de belangrijkheid van de verschillende gemeentelijke taken moeten uitleggen, bijvoorbeeld de beleidslijnen van een gemeente, die een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de integratiehulp die via het OCMW kan worden verleend, of niet. Het politieke leven zichtbaarder maken om hen opnieuw te verbinden. Want of het nu gaat om deze jongeren of om een deel van de bevolking, velen vinden dat de politiek geen echte impact heeft op hun leven, of denken dat het niet uitmaakt of ze stemmen of niet. Dat is misschien niet helemaal onwaar, maar ook niet helemaal waar. Het is belangrijk om daar een nuance in aan te brengen.